Σαν σημερα...

Τζον Στάινμπεκ
1902 - 1968

Ο κορυφαίος αμερικανός συγγραφέας Τζον Ερνστ Στάινμπεκ (John Ernst Steinbeck) γεννήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου του 1902, στο Σαλίνας της Καλιφόρνια. Τα πρώιμα έργα του είναι τοποθετημένα εκεί, στην Κοιλάδα του Σαλίνας, την εύφορη αγροτική περιοχή κοντά στον Ειρηνικό Ωκεανό.

Σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ κατά διαδοχικά διαστήματα από το 1920 ως το 1926, αλλά δεν πήρε πτυχίο.

Λόγω οικονομικών δυσχερειών της οικογένειάς του υποχρεώθηκε να εξασκήσει διάφορα επαγγέλματα. Έτσι, δούλεψε ως εργάτης, ξυλουργός, ελαιοχρωματιστής, δημοσιογράφος. Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρξε ανταποκριτής στην Ευρώπη της εφημερίδας Herald Tribune, ενώ κατά τη διάρκεια της καριέρας του συνεργάστηκε με διάφορα περιοδικά και εφημερίδες.

Οι πρώτες του λογοτεχνικές απόπειρες υπήρξαν τα μυθιστορήματα: «Το χρυσό Κύπελλο», «Οι ουράνιες βοσκές», «Σε έναν άγνωστο Θεό», «Η κοιλάδα της Τορτίλα». Ακολούθησαν τα πραγματικά αριστουργήματά του: «Άνθρωποι και ποντίκια» (1937) και «Τα σταφύλια της οργής» (1938), που γνώρισαν τεράστια επιτυχία και καθιέρωσαν τον συγγραφέα ως ένα από τους σημαντικότερους αμερικανούς λογοτέχνες. Από τα τελευταία μυθιστορήματά του, το πιο γνωστό είναι το «Ανατολικά της Εδέμ» (1952), το οποίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Ελία Καζάν με πρωταγωνιστή τον Τζέιμς Ντιν.

Ο Στάινμπεκ υπήρξε πολυγραφότατος. Έγραψε 17 μυθιστορήματα και πάρα πολλά διηγήματα. Βραβευθεί με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1962, με το βραβείο Πούλιτζερ το 1940 για «Τα σταφύλια της οργής» και ήταν μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας από το 1948.

Πέθανε στις 20 Δεκεμβρίου του 1968, στη Νέα Υόρκη.

Ιούλιος Βερν 1828 - 1905

Γάλλος συγγραφέας, ο παραμυθάς και οραματιστής που εισήγαγε στη λογοτεχνία το είδος της επιστημονικής φαντασίας. Μυθιστορήματα, όπως «20.000 λεύγες υπό τη θάλασσα», «Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες», «Από τη Γη στη Σελήνη», «Ταξίδι στο κέντρο της Γης» και η «Μυστηριώδης Νήσος», αποτελούν προσφιλή αναγνώσματα. Ήρωες, όπως ο Φιλέας Φογκ και ο Κάπτεν Νέμο. εξάπτουν τη φαντασία μικρών και μεγάλων.

Ο Ιούλιος Βερν (Jules Verne) γεννήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 1828 στη Ναντ, παραθαλάσσια πόλη της Γαλλίας στις ακτές του Ατλαντικού. Η γενέθλια πόλη του αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον Βερν, όταν στα μικράτα του παρατηρούσε με τις ώρες τα καράβια να περνούν από τον ποταμό Λουάρ και να ξανοίγονται στο πέλαγος. Το 1848  μετακομίζει στο Παρίσι για να σπουδάζει νομικά. Γρήγορα  δοκιμάζει να γράψει, παράλληλα με την απασχόληση του στο Χρηματιστήριο του Παρισιού για τα προς το ζην.

Η γνωριμία του με τον εκδότη Πιερ-Ζιλ Ετζέλ θα τον στρέψει ολοκληρωτικά στη λογοτεχνία, «τη μόνη πηγή για την αληθινή ευτυχία», όπως έλεγε. Το 1863 υποβάλλει την παραίτησή του από το Χρηματιστήριο. Ο Ετζέλ ήξερε πώς να πλασάρει το συγγραφικό ταλέντο του Βερν στην αγορά. Πρώτα κυκλοφορούσε τα μυθιστορήματά του σε συνέχειες, μετά σε ολοκληρωμένη μορφή και τέλος σε πολυτελή χρυσοκόκκινη συσκευασία.

Η τεχνολογική έκρηξη του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα προμήθευσε στον Βερν το απαραίτητο υλικό για πολλά από τα έργα του. Στα μυθιστορήματά του μιλά για υποβρύχια, ιπτάμενες μηχανές, ουρανοξύστες, για την κατάκτηση της Σελήνης, εμπνέοντας σημαντικούς επιστήμονες της εποχής του. Η ικανότητά του να συνδυάζει την πραγματικότητα με τον μύθο και να τοποθετεί την ιστορία του σε εξωτικά μέρη, εκτόξευσαν τη φήμη του από πολύ νωρίς. Σήμερα, ο Ιούλιος Βερν θεωρείται από τους δέκα πιο πολυμεταφρασμένους συγγραφείς όλων των εποχών.

Τα τελευταία τριάντα χρόνια της ζωής του τα πέρασε στην Αμιένη της Βόρειας Γαλλίας, γενέτειρας της γυναίκας του Ονορέν. Το 1886 ο Ιούλιος Βερν βίωσε δύο τραγωδίες: τραυματίστηκε σοβαρά στο πόδι από πυροβολισμό του παρανοϊκού ανιψιού του Γκαστόν κι έχασε τον αγαπημένο του εκδότη, που έφυγε από τη ζωή. Έξι χρόνια μετά, ο καταρράκτης που τον ταλαιπωρούσε, μείωσε κατά πολύ την όρασή του και στις 24 Μαρτίου 1905 άφησε την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 77 ετών, υποφέροντας από διαβήτη και παράλυση. Ο Ιούλιος Βερν είχε ένα γιο, τον Μισέλ, ο οποίος επιμελήθηκε τα ημιτελή του μυθιστορήματα και συνέβαλε στη διάδοση του έργου του.

Βασική Εργογραφία στα Ελληνικά

• Ταξίδι στο Κέντρο της Γης
• Από τη Γη στη Σελήνη
• Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 ημέρες
• 20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα
• Ροβήρος ο Κατακτητής
• Μιχαήλ Στρογκώφ
• Η μυστηριώδης Νήσος
• Οι πειρατές του Αιγαίου
• Ο Δεκαπενταετής Πλοίαρχος
• Καίσαρ Κασκαμπέλ

Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ(27/01/2018)

Από τους κορυφαίους συνθέτες όλων των εποχών, τα έργα του οποίου αποτελούν μέρος του ρεπερτορίου κάθε ορχήστρας που σέβεται τον εαυτό της.

Το πλήρες όνομά του είναι Γιοχάνες Κρισόστομους Βολφγκάνγκους Τεόφιλους (Αμαντέους) Μότσαρτ [Wolfgang Amadeus Mozart] και γεννήθηκε την 8η πρωινή της 27ης Ιανουαρίου 1756 στο Ζάλτσμπουργκ, τμήμα τότε της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Έθνους και νυν της Αυστρίας. Ήταν γιος του συνθέτη Λεοπόλδου Μότσαρτ και της Άννας Μαρίας Περτλ.

Ο Μότσαρτ έζησε μόνο 35 χρόνια, πρόλαβε όμως να συνθέσει περίπου 600 έργα (συμφωνικά, δωματίου, κονσέρτα, όπερες και χορωδιακά), τα περισσότερα από τα οποία είναι αριστουργήματα. Σε ηλικία τριών χρονών έπαιζε πιάνο, στα πέντε του συνέθετε και στα έξι έδωσε το πρώτο του κοντσέρτο. Μιλάμε για τον ορισμό της ιδιοφυΐας.

Ο Μότσαρτ, αν και συνθέτης, είναι ένας μύθος, ένα λαϊκό είδωλο. Είχε το χάρισμα να γράφει απλές και ευκολομνημόνευτες μελωδίες, μέσα στη συνθετότητά τους. Έργα του ακούγονται όχι μόνο στις αίθουσες συναυλιών, αλλά και σε ασανσέρ, εμπορικά κέντρα, αίθουσες χειρουργείων και ως ηχητικά σήματα από κινητά τηλέφωνα.

Η μουσική του έχει και «μαγικές» ιδιότητες. Κτηνοτρόφοι παίζουν Μότσαρτ στις αγελάδες για να αυξήσουν την παραγωγή τους σε γάλα ή να μας δώσουν πιο τρυφερό κρέας. Έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά ότι η ακρόαση της μουσικής του βοηθά στην ανάπτυξη της νοημοσύνης των βρεφών και των παιδιών. Η μορφή του απεικονίζεται σε σοκολατάκια, σουβενίρ και άλλα είδη διακόσμησης.

Μεταξύ σοβαρού και αστείου λέγεται ότι αν υπήρχε δυνατότητα ο Μότσαρτ να διεκδικήσει τα δικαιώματα για τη χρήση της μουσικής και του ονόματός του θα μπορούσε να αγοράσει όλη την Αυστρία. Άλλωστε, η γενέτειρά του Ζάλτσμπουργκ ζει και αναπτύσσεται μέχρι σήμερα χάρις στον Μότσαρτ. Και όμως, ο συνθέτης της «Μικρής Νυχτερινής Μουσικής», του «Ντον Τζιοβάνι», του «Μαγικού Αυλού» και άλλων αριστουργημάτων πάλευε για να τα φέρει βόλτα με τα οικονομικά του στον σύντομο βίο του.

Πέθανε στη μία τα ξημερώματα της 5ης Δεκεμβρίου 1791, επί των επάλξεων, γράφοντας το «Ρέκβιεμ» της ζωής και της καριέρας του.

Νόρμπερτ Σούλτζε (26/01/2018)

Βιρτζίνια Γουλφ (25/01/2018)

Θέατρο 

Τα έργα της Virginia Woolf που έγιναν θεατρικα είναι:

Τα Κύματα, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά (2015,2017)

Περίληψη έργου:

«Τα κύματα» αφηγούνται τη ζωή έξι φίλων από τα παιδικά τους χρόνια μέχρι την προχωρημένη ηλικία. Έξι ιστορίες, έξι διαφορετικές οπτικές της πραγματικότητας μέσα σε ένα κόσμο ρευστό και αεικίνητο σαν τα κύματα της θάλασσας.

Η ακατάπαυστη ροή του χρόνου που περνάει και σαρώνει τις ζωές των ηρώων μέσα σε έναν κόσμο που διαρκώς μεταβάλλεται. Η Σούζαν, η Ρόντα, η Τζίννυ, ο Μπέρναντ, ο Νέβιλ και ο Λούις, μιλώντας πάντα σε πρώτο πρόσωπο, αυτοπροσδιορίζονται διαρκώς, καθώς ο χρόνος κυλά μεταβάλλοντας και μετατοπίζοντας τις σταθερές τους, προσπαθώντας μέσα από την φιλία, τον έρωτα, την αγάπη, το θάνατο, την απώλεια, την κοινή τους μνήμη να βρουν ο καθένας την ταυτότητά του. Μια αναμέτρηση με τα κύματα μιας ζωής χωρίς παύση, χωρίς ανάπαυλα και χωρίς άλλη επιλογή από την πάλη, όπως είναι οι ζωές όλων μας.

Σαρωτική η γραφή της, με συνεχή ροή, γεμάτη εσωτερικούς κραδασμούς, καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο διαχρονικό.

Άποψη για το βιβλίο:

Ένα διαμαντάκι είναι το βιβλίο της Βιρτζίνιας Γούλφ «Τα κύματα». Εκδόθηκε το 1931 και θεωρείται ένα από τα αριστουργήματά της. Οι κριτικές της εποχής, στην εφημερίδα «NEW YORK TIMES» μιλούσαν για ποιητική λάμψη. Και πραγματικά, στοχασμός και ποίηση βουτάνε στα κύματα του νου και της ψυχής άλλοτε παρασύροντας ήρωες στην κορυφή και άλλοτε στα βάθη της θάλασσας. 

Δεν θα πω πως δεν μπήκα στον πειρασμό να το παρατήσω στην αρχή, αλλά ποτέ δεν το κάνω οπότε επέμεινα. Δεν είναι εύκολο, δεν είναι εύπεπτο, σε θέλει συγκεντρωμένο με όλες τις αισθήσεις σου σε επιφυλακή, και τότε σε αποζημιώνει με θεαματική κατάδυση στο πυρήνα της ύπαρξης σου. 

Όπως είπε και ο μεταφραστής του βιβλίου Άρης Μπερλής «Οι περισσότερες αντιδράσεις όταν το βιβλίο πρωτοεκδόθηκε ήταν αρνητικές. Οι κριτικοί των εφημερίδων, συντηρητικοί οι περισσότεροι, το βρήκαν ακατανόητο. Στην πορεία, όμως, αναδείχτηκε σε ένα από τα σπουδαιότερα μυθιστορήματα της νεότερης λογοτεχνίας» Διαβάστε την συνεντευξή του στο  www.lifo.gr 

Ορλάντο, σε σκηνοθεσία-διασκευή Σάκη Παπακωνσταντίνου  (2013) 

Περίληψη έργου: 

Το Ορλάντο (1928) είναι από τα πιο εκκεντρικά έργα της Virginia Woolf (1882-1941). Αφιερωμένο στη φίλη και ερωμένη της Vita Sackville-West, αποτυπώνει την πορεία του ανδρόγυνου Ορλάντο από τα τέλη του 16ου αιώνα έως τις αρχές του 20ού, ενσωματώνοντας πλήθος ευφυών λογοτεχνικών και ιστορικών σχολίων.

Είναι πραγματικός ο Ορλάντο ή πλάσμα της φαντασίας; Είναι άντρας ή γυναίκα; Αριστοκράτης, παρίας, φτωχός ή πλούσιος; Είναι νέος ή τριακοσίων κάτι χρονών; Κυνηγάει τον έρωτα ή τη δόξα; Θέλει να γίνει ποιητής ή πρεσβευτής; Είναι ελεύθερος ή αιχμάλωτος σε αόρατα δίχτυα;

Είναι όλα αυτά και πολλά ακόμη. Στον κόσμο του κανείς δεν πεθαίνει, όλοι και όλα αλλάζουν μορφή, το αέναο παιχνίδι των μεταμορφώσεων μοιάζει να είναι τόσο σημαντικό, όσο για μας το οξυγόνο.

Ο Ορλάντο γεννήθηκε άντρας και ως τα τριάντα του χρόνια έτσι έζησε , ώσπου έπεσε σε λήθαργο και ξύπνησε ... γυναίκα...

Οι κριτικοί, μένοντας αμήχανοι μπροστά σ' αυτό το απρόβλεπτο έργο του μοντερνισμού, το χαρακτήρισαν αινιγματικό, "jeu d' esprit", λογοτεχνική παρωδία, γνήσιο ρομάντζο, ελαφρώς μεταμφιεσμένη μυθιστορηματική βιογραφία αλλά και ως το "μακρύτερο και γοητευτικότερο ερωτικό γράμμα της λογοτεχνίας".
Ο Jorge Luis Borges θεωρούσε το "Ορλάντο", το οποίο και μετέφρασε στα ισπανικά, ως "το πιο δυνατό έργο της Γούλφ και ένα από τα αυθεντικότερα έργα της εποχής μας".

Άποψη για το βιβλίο: 

Ποτέ δεν κουράζομαι να διαβάζω και να ξαναδιαβάζω το «Ορλάντο» (1928) της Βιρτζίνια Γουλφ - είναι ένα αριστούργημα, από κείνα τα ανεκτίμητα κείμενα που θα λάμπουν σαν ήλιοι όσο θα υπάρχουν άνθρωποι.Έχουν γραφτεί πολλά γι' αυτό το έργο, κυρίως για τη σατιρική διάθεση με την οποία η Γουλφ σχολιάζει την αγγλική λογοτεχνία στην εξέλιξή της από τον 17ο αι. έως τους διανοούμενους και λογοτέχνες του κύκλου του Mπλούμσμπερι, στον οποίο και η ίδια ανήκε.

Εγώ πάντως θα συμφωνήσω με την ίδια την συγγραφέα ,  «It has to be half laughing, half serious with great splashes of exaggeration» («πρέπει να είναι μισοαστείο, μισοσοβαρό, με μεγάλες πινελιές υπερβολής»). Και έιναι ακριβώς αυτό.